Stichting Renkums Beekdal heeft het initiatief genomen om een gebiedsvisie en uitvoeringsagenda te maken voor het gebied van de Renkumse Beekdalen. Deze visie gaat over de toekomst van natuur en landschap in het gebied van het Renkumse en het Heelsumse beekdal, inclusief het grotere stroomgebied van 12.000 hectare, dat de beken in deze dalen voorziet van water (de Spoelzandvlakte van Wolfheze).
Het rapport is het resultaat van het ‘Gebiedsproces Renkumse beekdalen’, dat is georganiseerd door een samenwerkingsverband van 14 lokale organisaties onder de naam ‘Veluws Gletsjerparadijs’. Dit samenwerkingsverband zet zich in voor behoud en verantwoorde ontwikkeling van landschap, natuur en milieu. Stichting Renkums Beekdal is de initiator en woordvoerder van dit samenwerkingsverband.
Met dit initiatief willen we de betrokkenheid van burgers vergroten bij het behoud van landschap en natuur in hun leefomgeving. Dat doen we door het verschaffen van informatie, bevorderen van burgerparticipatie en samenwerking tussen organisaties op dit gebied. Tijdens het gebiedsproces ‘Renkumse beekdalen’ konden bijvoorbeeld bewoners van Renkum en omstreken in tien dialoogbijeenkomsten meedenken en -praten over de toekomst van hun natuurlijke leefomgeving.
Het rapport besluit met een voorstel voor een concrete uitvoeringsagenda en de uitnodiging aan de gemeenten Renkum, Ede en Wageningen, Waterschap Vallei en Veluwe, provincie Gelderland, terreineigenaren, ondernemers en betrokken bewoners en bezoekers om samen aan de slag te gaan.
Stromende beken verbinden; gebiedsvisie Renkumse en Heelsumse beekdalen (pdf, 9,2Mb)
Veel gestelde vragen over het Gebiedsproces
Waarom heeft SRB het initiatief genomen voor een gebiedsproces voor de Renkumse Beekdalen?
Eén van de doelstellingen van Stichting Renkums Beekdal is burgerparticipatie. Wij stimuleren met het Gebiedsproces de betrokkenheid van bewoners en bezoekers bij het wel en wee van het landschap van de Renkumse Beekdalen.
Wat houdt het Gebiedsproces in?
Wij betrekken burgers bij nieuw beleid en wettelijke regelingen voor het beekdalgebied. Dat doen we bijvoorbeeld met diverse informatie- en discussiebijeenkomsten met deskundigen en betrokken burgers. Het doel hiervan is dat deelnemers beter en tijdig geïnformeerd worden en meer betrokken worden bij het wel en wee van het beekdalgebied. Hierdoor kunnen ze bijvoorbeeld ook een beter onderbouwde reactie of zienswijze op het beleid geven. Met de kennis en inzichten die wij ophalen in onze deze bijeenkomsten kunnen wij ook als SRB onze zienswijzen op beleidsvoornemens van overheden beter onderbouwen. Daarmee worden wij ook een serieuzere gesprekspartner van beleidsmakers. Steeds vaker reageren wij dan ook met een zienswijze op beleidsvoornemens van overheden. Soms doen we dit ook namens andere organisaties.
Ook willen wij in het Gebiedsproces samen met burgers en deskundigen anticiperen op beleid dat nog bij overheden in voorbereiding is. Daarvoor willen wij de inzichten die wij ophalen bij onze bijeenkomsten samenvatten in een eigen gebiedsvisie op de ontwikkeling van de Renkumse Beekdalen. Dit vullen we aan met maatregelen of projecten die voor de realisatie ervan nodig zouden zijn. Op die manier werken wij toe naar een uitvoeringsprogramma dat op draagvlak in de regio kan rekenen. Regelmatig zullen wij de gebiedsvisie of het uitvoeringsprogramma actualiseren of aanvullen. Gebiedsvisie en gemeente-overstijgend uitvoeringsprogramma delen wij met de 3 gemeenten van het Renkumse beekdalen.
Wie zijn de participanten in dit gebiedsproces?
Onze eerste participanten zijn alle betrokken bewoners en bezoekers van onze beekdalen, georganiseerd of individueel. Wij noemen hen ‘Streekhouders’. Inmiddels hebben wij ruim duizend streekhouders op onze mailinglijst staan voor onze bijeenkomsten. Daarnaast werkt SRB voor het gebiedsproces samen met 14 andere lokale organisaties. Deze hebben in formelere zin SRB gemandateerd hebben namens hen op te treden in bestuurlijk overleg over de Renkumse beekdalen. Met deze organisaties vormen we zo een Burgerberaad Renkumse Beekdalen.
De partijen in dit beraad zijn momenteel:
Stichting Renkums Beekdal , Vijf Dorpen in t Groen, Toeristisch Platform Lage Veluwe, Werkgroep Stromende beken, IVN Zuid West Veluwe, Natuurcentrum Veluwe, IVN Ede, KNNV afdeling Wageningen, Stichting Milieuwerkgroepen Ede, Mooi Wageningen, Werkgroep Virtueel Bezoekerscentrum Heelsums Beekdal, Werkgroep Verbindend Landschap Heelsums Beekdal, Stichting Buitens van Renkum, Pilogroep Jufferswaard.
Wat is het werkgebied?
De Renkumse Beekdalen omvat het gebied tussen de gletsjerstuwwallen van Wageningen naar Lunteren, de stuwwal van de Boersberg in Renkum tot de Posbank bij Arnhem. Aan de noordzijde is er de stuwwal van Lunteren over Otterloo naar Deelen. Het ingesloten gebied is bij ons bekend als het Renkums en Heelsums beekdal en internationaal als de Sandr van Wolfheze. Na de Luneburgerheide is dit de grootste spoelzandwaaier die is achtergebleven na het afsmelten van de gletsjers uit de voorlaatste ijstijd. Goed doorlatende vlakke en arme grofzandige afzettingen. De gemeenten Renkum, Wageningen, Arnhem en Ede hebben elk een deel van dit gebied binnen hun gemeente grenzen. En natuurlijk de provincie Gelderland en het Waterschap Vallei en Veluwe en het Rijk. Deze zeven overheden zijn onze bestuurlijke partners.
Hoe is de voortgang van het gebiedsproces?
Door van onderop en tussen de drie gemeenten samen te werken zou het mogelijk moeten zijn één gezamenlijk uitvoeringsprogramma voor de Renkumse Beekdalen te maken, dat ook op de steun van provinciale of rijksoverheid zou kunnen rekenen. Met dit doel voor ogen zijn wij op weg gegaan. De wettelijke bevoegdheid om plannen vast te stellen ligt bij de overheden. Voor het gebiedsproces zijn dit de gemeenten. Daarom hebben wij al vanaf het begin de voor de Omgevingswet verantwoordelijke wethouders gevraagd of ze positief staan tegenover ons initiatief om “van onderop” draagvlak voor omgevingsbeleid te bevorderen. En natuurlijk ook om onze zienswijze of beekdalvisie serieus “mee te nemen”, als de gemeenten hun taak gaan invullen met een omgevingsvisie, omgevingsplan of omgevingsprogramma. Een belangrijke vraag daarbij is of de 3 gemeenten een gezamenlijk plan willen maken. Daar is positief op gereageerd in de gemeente Renkum. De verantwoordelijke wethouders in Wageningen en Ede hebben zich hier nog niet over uitgesproken.
Hoe gaat het nu verder?
Bij GS van Gelderland hebben wij ons initiatief gepresenteerd en subsidie voor het Gebiedsproces aangevraagd. Bij de provincie werd snel en heel positief gereageerd. Ze noemden het een initiatief dat niet geweigerd kon worden en een voorstel dat precies op tijd kwam want de provincie was zoekende om hun burgers beter bij de voorbereiding van beleidsprocessen te betrekken. Zo kregen wij financiering van de provincie en ook het waterschap voor ons proces. Daarop hebben wij onze gebiedsbijeenkomsten geïntensiveerd. Inmiddels zijn in 8 bijeenkomsten inbreng en wensen van burgers “opgehaald”. Wij werken deze resultaten momenteel uit.
Hoe is de samenwerking met de gemeenten?
De gemeente Renkum heeft haar ondersteuning aan het Gebiedsproces geuit in de Omgevingsvisie Renkum 2040waarin is vastgelegd om deze te vertalen in programma’s. Voor het Renkums Beekdal loopt daarvoor al een initiatief onder de werktitel t Gletsjerparadijs. Ook is er door de Raad van Renkum unaniem een motie aangenomen waarin het Gebiedsproces wordt ondersteund. Hierin staat onder andere: “Deze input (uit het Gebiedsproces), in samenhang met de visies van Wageningen en Ede en in overleg met de Provincie, in relatie tot andere ruimtelijke opgaven, te gebruiken bij het opstellen/actualiseren van de Omgevingsvisie en de concrete uitwerking in het Omgevingsplan en in die vorm ter vaststelling voor te leggen aan de raad.
Alle drie de beekdalgemeenten hebben in hun Omgevingsvisie hun ambities voor de Renkumse beekdalen vastgelegd. De ambitie voor een ontwikkeling naar een robuuste ecologische corridor. Het is nu aan elk van de gemeenten om die ambitie verder uit te werken naar een gemeentelijk omgevingsplan en of omgevingsprogramma.
Om te kijken of dat beleidsproces in gezamenlijkheid met de 3 gemeenten kan, hebben wij laten verkennen hoe dat vorm en inhoud te geven is. Daarbij is ook gekeken hoe de Terrein Beherende Organisaties (TBO’s) bij het proces betrokken kunnen worden. Het resultaat is een Concept Intentie Verklaring voor een gestructureerde samenwerking tussen de 14 als Burgerberaad samenwerkende regionale organisaties die in bestuurlijk overleg vertegenwoordigd worden door SRB, de drie gemeenten verantwoordelijk voor het Omgevingswetbeleid en een vertegenwoordiging van de TBO’s.
Het is nu aan alle betrokken partijen daar hun handtekening en schouders onder te zetten.
Het Burgerberaad van de 14 regionale organisaties legt daarvoor de resultaten van wat tot nu toe is opgehaald bij de gebiedsbijeenkomsten op tafel, in de vorm van een gebiedsvisie en uitvoeringsplan, voor bestuurlijk overleg. Deze inbreng kan als bouwstenen dienen voor gezamenlijk beleid.
