Gewoon Speenkruid (foto: Nienke Torensma)
Plotseling uit het niets, als een ware verrassing, verschijnen ineens overal felgele bloemetjes met glanzende donker groene hart- en niervormige bladeren. De bladeren verschijnen onopvallend al in de winter, maar de uitbundige gele bloei valt pas echt op van deze plantensoort, genaamd Gewoon Speenkruid (Ficaria verna). Verna is Latijns voor lente, dus het geeft aan dat het over en uit is met de winter en dat de lente gaat beginnen.
Speenkruid houdt erg van vochtige gronden en is dus massaal te vinden in het Renkums Beekdal. We zien de planten alleen in het begin van de lente, want als de lente vordert richting zomer, verdwijnt Speenkruid als sneeuw voor de zon; ook de rozet bladeren zijn nergens meer te vinden.
Het is dus een typische voorjaarsbloeier met een vrij typische naam. Want waar komt de benaming Speen in Gewoon Speenkruid vandaan?
Dat heeft met de knol te maken. Gewoon Speenkruid behoort tot de knolgewassen en bevat meerdere knotsvormige verdikte knolletjes, die lijken op speentjes. Maar Speenkruid vormt ook van die witte ronde knolletjes (broedbolletjes) in de bladoksels voor de voortplanting en verspreiding van deze soort.
Het is ook bekend dat Speenkruid nuttig is voor insecten. Het groeit voornamelijk matvormig, allemaal bij elkaar en naast elkaar. In het midden wordt het UV zonlicht opgevangen, zodat de insecten de gele bloemen nog beter kunnen onderscheiden en vinden en dus helpen met de bestuiving van Speenkruid.
Geniet nog maar volop van deze soort in april, want daarna moeten we weer wachten tot het begin van de lente in 2021. Probeer er eens eentje uit te graven tijdens een boswandeling, dan zie je de speentjes waarover ik geschreven heb.
Auteur: Nienke Torensma